Milyonlarca insan yaşamının uzun bir bölümünü çalışarak geçirmekte ve karşılığında bazı haklar elde etmektedir. Kıdem tazminatı bunlardan biridir. Kısaca ifade etmek gerekirse, işçinin belirli bir süre için verdiği hizmet karşılığında maddi tazminat almasını sağlayan kanuni hakka kıdem tazminatı denir. Ayrıca kıdem tazminatı hakkında bilmeniz gereken her şeyi anlatıyoruz ?
1. Kıdem tazminatına hak kazanmak için ne kadar çalışmak gerekir?
Bir işçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için en az 1 yıl birebir çalıştığı işyerinde çalışmış olması gerekir.
2. Kıdem tazminatı alma hakkı hangi hallerde geçerlidir?
İşçinin iş sözleşmesinin belirli sebeplerden dolayı feshi ile personel kıdem tazminatı almaya hak kazanır.
3. Hangi ilişkilerde iş sözleşmesi feshedilebilir?
-
İşveren işçiyi haklı sebep göstermeden işten çıkarıyor.
-
Çalışan haklı bir nedenle işten ayrılır.
-
Erkek çalışanların askerlik nedeniyle işten çıkarılması.
-
Çalışanın emekli olma niyetiyle işten ayrılması.
-
Çalışan, emeklilikle ilgili diğer kurallarını tamamlamak ve evde emeklilik yaşını beklemek için işinden ayrılır.
-
Evlendikten bir yıl sonra işten ayrılan kadın işçi.
-
Çalışan ölümü.
4. Kendi isteğiyle işten ayrılan işçi kıdem tazminatı alabilir mi?
Kanuna göre istifa eden işçi kıdem tazminatı alamamaktadır. Tazminat hakkının doğabilmesi için işçinin işyerinde en az 1 yıldır çalışıyor olması ve bunun dışında iş sözleşmesini fesheden şartlardan birinin de gerçekleşmiş olması gerekir.
5. Kimler kıdem tazminatı alamaz?
İş Kanunu’nun 14. maddesine göre bazı meslek gruplarında çalışanlar, işçi sayılmadıkları için kıdem tazminatına hak kazanamazlar.
Bu mesleki kümeler şunlardır:
-
Deniz ve hava taşımacılığında çalışanlar.
-
Tarım ve ormancılık işlerinin 50’den az işçi ile yürütüldüğü işyerlerinde veya işletmelerde çalışanlar.
-
Aile ekonomisi içinde tarımla ilgili her türlü inşaat işleri.
-
Aile ve üçüncü dereceye kadar akrabalardan ev ve el sanatlarında dışarıdan katılım olmaksızın çalışanlar.
-
Ev işçileri.
-
Çıraklar.
-
sporcular
-
Rehabilite edilenler.
-
Esnaf ve Sanatkarlar Kanununun 2. maddesindeki tanıma göre üç kişinin çalıştığı işyerlerinde çalışanlar.
6. Kıdem tazminatı nasıl hesaplanır?
Bir işçi aynı işyerinde her 1 yıl için 1 aylık brüt ücreti kadar kıdem tazminatı almaya hak kazanır. Çalışanın brüt ücreti 12’ye bölünür ve çıkan sayı ile kıdem sayısı çarpılarak hesaplanır. Kıdem tazminatı hesaplanırken maaşla birlikte çalışanın yol ve yemek yardımı gibi haklarının brüt tutarı da dikkate alınır.
7. Kıdem tazminatı almanın kesin bir süresi var mı?
Kıdem tazminatı zaman aşımı kapsamında talep edilebilecek bir hak olduğu için bu süre iş sözleşmesinin feshinden itibaren 5 yıldır.
8. Çalışan hangi durumlarda kıdem tazminatı alamaz?
Kıdem tazminatı alabilmek için gerekli şartları taşıyan personel aşağıdaki hallerde kıdem tazminatı alamaz:
-
Çalışanın işe girerken tecrübesi, yetenekleri veya kişisel nitelikleri hakkında yanıltıcı bilgiler vermesi,
-
Çalışanın iş yerinde bir kabahat işlemesi halinde,
-
Çalışanın patronla ilgili mesleki sırlarını ifşa etmesi,
-
İşçi 7 gün hapis cezasını gerektiren bir suç işlemiş ise,
-
İşçi, patrona haber vermeden arka arkaya 2 gün izne çıkarsa,
-
İşçinin iş güvenliğini tehlikeye atacak davranışlarda bulunması,
-
İşçi, iş ilişkisi sırasında sadakatsiz davranışlar sergilerse, işveren iş sözleşmesini feshedebilir.
Kıdem tazminatına hakkı olmasa bile en uygun faizi ile ihtiyaç kredisi araştırabilir ve bunlardan yararlanabilir.
